🔻نشست چهارشنبه از دفتر پانزدهم سلسله نشستهای چهارشنبه های آخر هر ماه دپارتمان مطالعات شهری بنیاد علمی حریری درخصوص “مسائل جاری شهری و شیوه ایرانی رویارویی با آنها” روز چهارشنبه مورخ ۲۵ بهمن‌ماه ۱۳۹۶ با سخنرانی آقای مهندس حبیبان نژاد و دبیری علمی آقای دکتر شارع پور و سخنان آقای دکتر علیپور در محل سالن اجتماعات بنیاد علمی حریری برگزار شد.

در ابتدای نشست آقای دکتر حق جو، با اشاره به چالشهای پیش رو در زمینه شهر، برنامه ریزی شهری و تهیه طرح های شهری، به معرفی سوابق ارزشمند آقای حبیبان نژاد پرداختند، و از ایشان به عنوان سخنران اصلی جلسه دعوت کردند.

 

🔻آقای حبیبان نژاد در سخنان خود با اشاره به تجارب خود، بر چالشهای زیر به عنوان چالشهای اصلی شهر در کشور تاکید کردند:

 

✔️- چالش معنا و مفهوم شهر به عنوان بزرگترین چالش(تقلیل شهر به تعاریف اداری و ریاضی و صرفا کالبدی، شهر پدیدهای است که در طول زمان شکل میگیرد و تغییر میکند و تنها میتوان آن را یک پدیده به حساب آورد. واژه شهرسازی هیچ گونه رابطه منطقی با پدیده هایی چون شهر، شهرنشینی، مدیریت شهری و شهروندان ندارد. بنابراین چون تلقی از شهرسازی کالبدی است، بسیاری از مسائل شهری نیز از فقدان نگاهی فرایندی و غیرکالبدی رنج میبرند.

✔️- ضعف آموزش در دانشگاهها.

✔️- چالش ارتباط متقابل انسان- محیط(تقلیل انسان به عدد و سرانه- گرایش به روشها و موضوعات کیفی در برنامه ریزی و طراحی شهری دنیا، بی توجهی به «جای پای بوم شناختی» و «ظرفیت های قابل تحمل محیط»).

✔️- چالش نظام مدیریت شهری(از نظر ایشان در مجموع دو گرایش عمده برای مدیریت شهری قابل تصور است: مدیریت تخصص محور و مدیریت برنامهمحور. از نظر ایشان خردمندی و ریش سفیدی اهمیت دارد.)

✔️- چالش دموکراسی و مشارکت اجتماعی(امروزه در شهرهای ما شرایط خاصی حاکم است که در آن ابهام همراه با بیاعتمادی و آشفتگی به چشم میخورد. در این فضای خاص برنامه ها در خفا تهیه می‌شوند و به شکل قطرهای برملا میگردند و در مرحله اجرا با موانع متعدد روبرو میشوند. احساس خودصاحب‌بینی در بین شهرداران و خودمستاجربینی در بین شهروندان وجود دارد.

از آنجا که شهر تهی از معنای تعامل شده است، بنابراین گروههای مختلف نادیده گرفته میشود. از نظر ایشان دوره فن سالاری گذشته است و با برنامه ریزی بخشنامهای نمیتوان به چالشها پاسخ داد.

برنامه ریزی و مدیریت شهری فعالیتی اجتماعی و سیاسی است که تصمیم سازی و تصمیم گیری در آن فقط با مداخله و مشارکت همه عناصر متاثر از شهر عملی و ممکن است.

ایشان یکی از ضعف های  مشارکت شهروندان را، نداشتن تشکل و سازماندهی منظم می‌دانند.

✔️- چالشهای نوآوریهای تکنولوژیکی(فناوریها بسیاری از الگوهای رفتاری را به ویژه در جوامع شهری تحت تاثیر و دگرگونی قرار داده اند. با تغییر در الگوی رفتاری شهروندان، الگوی مصرف، الگوی حمل و نقل و الگوی سکونت دچار تحول شده است. به تناسب این تحولات فضاهای شهری نیز دگرگون خواهد شد. با حفظ این چارچوب‌ها نمی‌توان به این چالشها پاسخ داد.

 

🔻پس از اتمام سخنان آقای حبیبان نژاد، پنل و پرسش و پاسخ با حضور دکتر شارع پور و دکتر علی پور برگزار شد.

 

🔻دکتر علی پور با بیان نادیده گرفتن شدن برخی از مسائل، به موضوعاتی نظیر رشد افقی شهرها، بافتهای فرسوده شهری، اقتصاد بیمار شهرداری، تاب آوری محیطی شهری و تامین آب، زمین و اقتصاد زمین، فقدان مبانی تئوریک سودمند برای ادارات اشاره کردند. ایشان پیرو صحبت‌های مهندس حبیبان نژاد بر پیوست اجتماعی طرح‌ها و مشارکت شهرها تاکید کردند.

 

🔻در ادامه نشست، دکتر شارع‌پور صحبت‌های خود را با معرفی کتاب «نظم و زوال سیاسی و نظریات فوکویوما» آغاز کردند. از نظر ایشان، پیش شرط دموکراسی یک نظام بروکراسی عاقلانه و خردمند به مفهوم وبری است. در غیر این صورت، این مشارکت می‌تواند به شدت به نفع سیاسیون بدل شود. توده‌ای شدن دانشگاهها پس از انقلاب اگرچه در دستیابی به اهدافی مانند «عدالت آموزشی» کمک کرده اما با توده‌ای شدن آن به شکل ابتذال آمیز، کیفیت آموزشی کاهش پیدا کرده است. از طرفی دانشگاهها با از دست دادن منابع مالی دولتی و افزایش دانشجو، تابع منطق بازار شده‌اند و به جای اینکه به ماموریتهای اصلی خود وفادار و متعهد بمانند به سودآوری روی آوردند. این امر باعث افول توان بروکراسی و در نهایت به عنوان مانعی برای مشارکت شده است.

 

🔻در ادامه نشست، سوالاتی و بحث‌هایی درباره نحوه مشارکت در ایران، عدالت اجتماعی، بخشی‌نگری، رویکردهای جدید مانند TDR صورت گرفت.

 

🔻در پایان جلسه، دکتر شارع برای علاقه‌مندان به مباحث بیشتر به معرفی کتاب «بررسی وضعیت شهرسازی و برنامه‌ریزی شهری و منطقهای در ایران» پرداختند.